Gesp in hartvorm

Februari is de maand van de liefde. Op 14 februari vieren we Valentijn en geven we onze geliefden extra aandacht door middel van bloemen, cadeautjes of kaartjes. In 496 riep Paus Gelasius I 14 februari uit tot dag van de Heilige Valentijn.

Maar waarom precies 14 februari en wie is die Heilige Valentijn? Het zou kunnen gaan om 2 personen, maar evengoed over één en dezelfde en dit in de Romeinse periode. Één zou mogelijk priester geweest zijn onder keizer Claudius II en een verliefde soldaat met zijn meisje in het geheim getrouwd hebben. Soldaten mochten niet trouwen. Nadien kwamen nog andere soldaten aankloppen en al snel werd Valentijn opgepakt en ondervraagd door Claudius II. Tijdens deze ondervraging zou Valentijn Claudius II proberen te bekeren en dit werd niet in dank afgenomen. Valentijn werd geëxecuteerd op 14 februari 270.

Een andere legende vertelt het verhaal van priester Valentijn die in de gevangenis zat. Het zou dus evengoed om dezelfde priester kunnen gaan, maar dit is niet geweten. Één van de bewakers had een blinde dochter en zou gevraagd hebben haar te genezen. Net voor de priester werd terechtgesteld, op 14 februari, had hij het meisje een briefje gegeven. Toen Valentijn onthoofd was, opende het meisje de brief waarin een gele bloem zat en stond geschreven: van Valentinus. Na het openen van de brief kon het meisje terug zien. De bewaker zou zich daarop bekeerd hebben tot het christendom. 

Gesp in hartvorm (De Meersen VNR. 552) 

Maar er doen nog andere verhalen de ronde. 14 februari zou ook de verjaardag zijn van de Romeinse godin Juno, koningin van alle goden en godinnen, maar vooral de beschermheilige van vrouwen en het huwelijk. Elk jaar vond op 15 februari (de dag na haar verjaardag) een festival plaats ter ere van Juno en Pan (de god van de natuur). Het was een belangrijk feest voor de Romeinen. De namen van ongehuwde vrouwen werden in een grote kom gegooid en ongehuwde mannen mochten dan om de beurt een naam trekken. Tijdens het feest werden mensen dan aan elkaar gekoppeld werden ze elkaars partner. Paus Gelasius verbood dit heidense feest in 496.

Volgens nog anderen zou de oorsprong van Valentijn moeten gezocht worden in de middeleeuwen. In 1381 zou er in de Legenda Aurea voor het eerst sprake zijn van Valentijn. In een gedicht wordt vermeld dat 14 februari de eerste dag is waarop vogels beginnen te paren. Ook bij mensen zou die drang te voelen zijn. Onderstaande passage zou afkomstig zijn uit een gedicht van Geoffrey Chaucer (bekend van zijn onafgewerkte raamvertelling: “The Canterburry Tales”. Dit komt uit “Parliament of Fowls” (1380-1382).

For this was on seynt Volantynys day

Whan euery bryd comyth there to chese his make

“Want dit was op Sint Valentijnsdag

Wanneer elke vogel zijn maatje komt kiezen”

Maar het stopt nog niet: er zijn nog mogelijkheden. Een middeleeuwse graaf uit Frankrijk zou in het begin van de 15^e eeuw opgesloten zijn door de Britten in de Tower of London en schreef van daaruit liefdesbrieven en -gedichten naar zijn vrouw, die hij ‘Valentines’ noemde.

Een laatste mogelijkheid is dat de periode tussen Kerstmis en Pasen te lang zou zijn en dat men een ‘nieuwe feestdag’ ergens tussenin wilde, puur om commerciële redenen. Op die manier kwam men bij 14 februari en heeft men wat verhalen errond verzonnen.

In elk geval, liefde en het tonen van liefde is iets wat in elke periode terugkomt. Dit wordt ook aangetoond door heel wat archeologische vondsten. Tijdens de opgravingen uitgevoerd op de Meersen, de vroegere Sint-Niklaasparochie, in Ieper werden hiervan verschillende bewijzen van aangetroffen. Er werd bijvoorbeeld een gespbroche aangetroffen met 2 ineengestrengelde handen die verwijzen naar de huwelijkse trouw. Er werd ook een gespbroche gevonden in de vorm van een hart. Als je goed kijkt zie ook dat de ene helft versierd is en de andere helft niet. Mogelijk kan dit ook verwijzen naar de liefde, denk maar aan de huidige kettingetjes of sleutelhangers in de vorm van een hart die je in 2 kan doen om elk één bij te houden.