Ridders
Ridders
Niets zo symbolisch voor de middeleeuwen als een ridder te paard. De middeleeuwen zijn veel meer dan geharnaste figuren op hun strijdros. En toch maken ridders onmiskenbaar deel uit van de beeldtaal in deze periode. Dat bewijzen de verschillende insignes van ridderfiguren uit de museumcollectie.
Toernooiridders
Toernooien zijn populaire massa-spektakels in de middeleeuwen. Ook in Ieper vinden ze af en toe plaats. De grote markt wordt dan omgebouwd tot het toernooiveld, met tijdelijke tribunes er omheen. In kraampjes verkoopt men souvenirs, lekker drinken en eten aan de bezoekers. Ook miniatuurridders worden er verkocht. Zij zien er vaak net zo uit als de echte toernooiridders. Ze zijn tot in de puntjes uitgedost en zitten trots te paard.
Een ridder te paard. Door de twee vissen op het wapenschild was hij waarschijnlijk identificeerbaar in de middeleeuwen (Yper Museum, SM 005874)
Heraldiek
De schilden, vlaggen en ailettes (lederen schouderstukken) van de ridders zijn gedecoreerd met hun wapenschild. De wapenkunde of heraldiek is het systeem van wapenschilden als identificatiemiddel dat zich in de loop van de 12de eeuw ontwikkel. Via vorm & kleur is het voor toeschouwers duidelijk wie zich in het harnas bevindt. Zo toont het stadwapen van Ieper een rood dubbelkruis op een witte achtergrond. De component kleur valt uiteraard weg bij het medium van de insignes.
Een uitgeruste ridder met wapenschild op schild, vlag en ailette (Yper Museum, SM 003212)
Onderstaand insigne toont een kruisboog in een schildvorm. Het ontbreken van kleur in dit wapenschild wordt handig opgelost. Achteraan zijn lipjes waartussen een kleurrijke achtergrond uit perkament, stof of papier kan toegevoegd worden. Zo is het wapen toch nog heel kleurrijk.
Bij dit insigne kan achteraan een kleurrijke achtergrond worden toegevoegd (Yper museum, SM 003221)
Stedelijke cultuur
Een geharnaste ridder was in de stad een zeldzaam beeld, behalve wanneer er een toernooi plaatsvond. Je had wel veel kans om een lid van een schuttersgilde tegen het lijf te lopen. Schuttersgilden ontstaan in de 14de eeuw. Het zijn lokale milities bestaande uit leden van de gegoede burgerij. Ze moeten de orde en veiligheid van de burgers garanderen, maar waren ook echt sociale verenigingen. De Sint-Sebastiaangilde verenigde de handboogschieters en de Sint-Jorisgilde de kruisboogschieters.
Insigne van een kruisboog (Yper Museum, SM 005867)
Lid zijn van een schuttersgilde was vaak een prestigekwestie en dusbelangrijk om te laten zien dat je lid bent. Een insigne van een kruisboog is misschien een teken van lidmaatschap van een Sint-Jorisgilde?
