De middeleeuwen, een veelzijdige ontdekking
Tussen 30 maart en 1 december 2024 loopt in het Yper Museum de tentoonstelling ‘Vrolijk, Vrij & Vunzig. De middeleeuwen, een veelzijdige ontdekking’. Het middeleeuwse stadsleven tussen 1200 en 1500 staat centraal. De tentoonstelling toont een andere kant van een veelbesproken periode die te vaak wordt vereenzelvigd met geweld en miserie.
Een middeleeuwse stad
Om dit verhaal te vertellen toveren we de Koninklijke Zaal in de Lakenhallen om tot een kleurrijke, middeleeuwse stad. Als bezoeker dwaal je door middeleeuwse straten. Ieperling Adrianus, tot leven gebracht door Wouter Deprez, begeleid je via een audiotour doorheen zijn stad. Kom binnen via de stadspoort, winkel op het marktplein en ga langs bij de herberg. Breng een bezoekje aan de apotheek, loop binnen in het stadhuis, ga langs bij de waarzegger en zeg een schietgebedje in de kapel.
Vrolijke, Vrije en Vunzige objecten
In zeven thema’s behandelt de tentoonstelling verschillende aspecten van het leven in de middeleeuwse stad. De verhalen en objecten zijn geselecteerd om te verrassen en een ander beeld van de zogenaamde duistere middeleeuwen te tonen. Als voorproevertje stellen we enkele objecten voor. Benieuwd naar het volledige verhaal? Bezoek de tentoonstelling tussen 30 maart en 1 december.
Kan in hoogversierd aardewerk
Steden zijn tijdens de middeleeuwen erg kleurrijk. Objecten zoals een verlucht manuscript, paneelschilderij of glas-in-loodraam geven een glimp van deze kleurenpracht. Dat het niet altijd luxe-objecten moeten zijn, toont deze kan in hoogversierd aardewerk. Een gebruiksvoorwerp, maar mooi gedecoreerd. De intense groene en gele kleur van het loodglazuur bleven prachtig bewaard. De kan is versierd met bas-reliëfs van zeven gekroonde figuren met een lelie in de hand. Misschien zijn de lelies een verwijzing naar de Franse kroon of de maagd Maria.
Klootdolk
Een merkwaardig object is deze klootdolk, opgegraven in Ieper. Klootdolk (Nl.), ballock dagger (Eng.), dague à couillettes (Fr.) of testikeldolk (D.): de naamgeving laat in verschillende Europese talen weinig tot de verbeelding over. Je ziet ook gewoon meteen waarom. Het handvat, met de twee ronde bollen lijkt opeen mannelijk geslachtsdeel. Af en toe dragen – vooral jonge – mannen de dolk op een suggestieve manier: tussen de benen en recht naar voor wijzend.
Klootdolk, Ieper, voor 1383
Nokversiering ridder
Deze ridder te paard sierde hoogstwaarschijnlijk de gevel van een huis. Het beeld is in fragmenten teruggevonden tijdens archeologische opgravingen aan de Potterierei in Brugge. Nokversieringen komen in vele vormen voor.
Nokversiering ridder, 1225-1300 (Raakvlak, BR79/PSL/4)
Het narrenschip
In 1494 publiceert Sebastiaan Brant het narrenschip in het Duits. In slechts zes jaar tijd, tussen 1494 en 1500, verschijnen maar liefst 28 uitgaven en bewerkingen van dit boek doorheen Europa. Het is een echte bestseller, onder meer door de houtsneden van de jonge Albrecht Dürer. Op de tentoonstelling is een exemplaar van de derde Latijnse editie uit 1498 te zien.
Sebastian Brant, Stultifera Navis [Het narrenschip], 1497
Het Narrenschip vertelt het verhaal van een schip vol dwazen die op weg zijn naar Narragonia, het paradijs voor de dwazen. Alle mogelijke dwaasheden passeren de revue: de corrupte rechter, een dronkaard, de overspelige echtgenote, een kwakzalver, de geleerde die zijn boeken niet begrijpt, de rijke vrek, de jonge man die met een oude vrouw trouwt, … De boodschap van het boek is duidelijk: iedereen gedraagt zich als een dwaas.
Koffertje
In dit kleine metalen koffertje worden kwetsbare zaken vervoerd, zoals een (gebeden)boek voor onderweg. Doorheen de vier ringen aan de buitenzijde past een draagriem. Het koffertje opent aan de korte kant. Het sleutelgat zit verstopt achter een gotisch poortje. Let ook op het gedetailleerde vlechtwerk in het ijzer.
Koffertje, mogelijk voor een boek, ijzer, 1400-1500 (Merghelynck Museum, MM 002403)